Almanya’da Çalışanların Sosyal Hakları Nelerdir?
Almanya’da çalışanların sosyal hakları diğer Avrupa ülkeleri ile benzer olup Türkiye’ye göre oldukça farklılık göstermektedir.
İçindekiler
Peki Almanya’da çalışanların sosyal hakları nelerdir?
Almanya bir çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi, vatandaşlarının sosyal haklarının en fazla olduğu, hem çalışırken hem, hem işsizlik dönemlerinde hem de emeklilik dönemlerinde onların yanında olmaya çalışan ve bunu başarabilen ülkelerden birisidir.
Ülkedeki 3 milyon Türk vatandaşının yanı sıra bir o kadar da sonradan Alman vatandaşlığına geçmiş yeni nesil Türk vatandaşlarının orada yaşadığı refah seviyesi Türkiye’de çalışan insanları her daim imrendirmiştir. Gerçi Almanya’da yaşayan bir çok Türk insana sorsanız, oradayken Türkiyeyi özlerler, oradaki hayatın pahalılığından, geçinemediklerinden, iş bulmanın zorluklarından yakınırlar. Ancak buraya gelip bizim şartlarımızı gördüklerinde yok Almanya’da şöyle de böyle de oranın olumlu yanlarını anlata anlata bitiremezler. Bu örnek bile aslında bize aradaki farkın uçurum olduğunu göstermeye yetiyor.
Türkiye’de yaşayan bir emekli 1300 tl ile kıt kanaat geçinirken, 1300 Euro alan bir Alman emeklisi hem orada rahat rahat geçinebiliyor, hem üzerinde para arttırarak dünyayı dolaşma imkanına sahip olabiliyor. Peki neden? Çünkü devletin onlara gerek çalışırken, gerekse emeklilik döneminde sunmuş olduğu imkanlardan kaynaklanıyor.
Almanya Hükumeti bu kadar desteği çalışanlara nasıl sağlıyor?
Almanya’da çalışanların tüm bu sosyal imkanlara sahip olmaları tabi ki de bedelsiz değil. Bunun bir karşılığı var ve sizin maaşınızdan kesilerek ödeniyor. Her çalışan kazancının yaklaşık üçte birini devlete vergi olarak ödüyor. Yani ortalama 10 Euro saatlik bir işte çalışıyorsanız ve ayda 180 saat çalıştığınızı varsayarsak brüt 1800 Euro kazancınız olur. Bu tutarın üçte biri olan 600 euro devlet tarafından kesilir ve size 1200 Euro net ödenir.
Almanya’da çalışanlar haftalık 39 saate kadar bir işte çalışabilir ve bunun üzerinden vergi kesintisi yapılır. Ancak devlet, geçim sıkıntısı çekenlere aylık 2 defaya kadar ekstra iş yapma şansı da tanımaktadır. Bu ekstra işler için ise vergi kesintisi yapılmaz. Çalışma hayatı çok erken saatlerde başlar, genellikle saat 5-6 gibi başlar ve öğleden sonra 2-3 gibi biter. Bir çok firmada vardiyalı sistem vardır. Bazıları sabahçı ve öğlenci olarak iki vardiya çalışırken bazıları 3 vardiya çalışmaktadır.
Eğer kadrolu çalışan değilseniz ve taşeron bir firmada sözleşmeli bir çalışan iseniz, firma sizi nereye gönderirse oraya gidip orada çalışmak zorundasınız. Yani bugün derki A fabrikasına git, 2-3 hafta orada çalışırsınız ve daha sonra size der ki B fabrikasına git. Gidip orada çalışırsınız. Hangi firmada ne kadar süre ile çalışacağınız ve ne iş yapacağınız belli değildir. Firma istediği zaman sizi işten çıkarır. Ne zamana kadar? Ta ki o firmada 18 aylık çalışan olduğunuz zamana kadar. O firmada 18 ayı doldurursanız firma sizi ya kadroya almak zorunda, yada işten çıkarmak zorundadır.
Almanya’da işsizlik maaşı uygulaması
Eğer işsiz kalırsanız bu durumda devlet size, bir yıl boyunca son almış olduğunuz ücretin üçte ikisi kadar işsizlik maaşı öder. Yani 1200 Euro kazanan birisi iseniz, bu durumda 800 Euro işsizlik maaşı alırsınız. Ancak bu 1 yıl içerisinde devlet size yeteneklerinize göre iş imkanları sunar ve siz bu işlerden birisini seçmek durumundasınız. Eğer yeteneklerinize uygun iş bulunamıyorsa bu durumda sizi mesleki eğitim kurslarına gönderirler, orada istediğiniz mesleği öğrenerek o alandaki işlere yerleştirilirsiniz.
İşsiz kaldığınız dönemde devlet size kira yardımı yapar. Sigorta primlerinizi ödemeye devam eder. Yani Türkiye’de işten ayrıldığınız anda sigorta ödemeniz kesilirken orada böyle bir durum yok. Hem sigorta priminiz ödenir, emeklilik için gerekli gün sayınızdan kaybetmezsiniz, hem de sağlık güvenceniz devam eder.
Almanya’da çocuk parası (yardımı)
Alman vatandaşlarının tamamı çocuk yardımından faydalanır. Ülkede hızla azalan genç nüfus oranı ve %2’nin altına düşen doğum oranlarından dolayı genç nüfusu arttırmak ve doğumu teşvik etmek adına devlet her bir çocuk için ailelere çocuk yardımı yapar. İlk çocuk için 190-200 Euro civarında bir ödeme verilirken ikinci çocuk için 200-210 Euro civarında bir para ödenir, üçüncü çocukta ise bu rakam her çocuk için 230 Euro civarlarına yükselir. Türkiye’de 2016 yılında ödenmeye başlanan çocuk yardımı sadece doğumda bir defa ödenirken Almanya’da çocuk 18 yaşına gelene kadar her ay ödenmektedir.
Almanya’da boşanmış kişilere yapılan yardımlar
Eğer çalışan kişi bayansa, çocuğu var ise ve eşinden de ayrı ise bu durumda aldığı çocuk yardımı, kira yardımı gibi tüm ödenekler daha fazla yapılır. Kadına pozitif ayrımcılık uygulanır. Sadece bu yüzden eşinden bilerek boşanan ama hala birlikte yaşamaya devam eden bir çok Türk kadını vardır Almanya’da. Bu şekilde devlet yardımı alarak, uzun yıllar çalışmadan geçinen bir çok insanla karşılaşabilirsiniz.
Özetleyecek olursak, her ne kadar Türk parası ve Alman parasının değeri arasında 4 kat fark olsa da, Almanya’da hayat Türkiye’ye göre 4 kat pahalı değil. Bunun yanında devletin sunmuş olduğu sosyal haklar da eklenince Almanya’da yaşayan insanlar çok daha refah ve mutlu bir hayat sürmektedirler.
Almanya’da sosyal yardım almak istiyorsanız, sosyal güvenlik sistemi Almanya devlet yardımları ve türevlerinden sorumludur. Bu makale size Almanya’da sosyal yardım hakları temellerini açıklayacaktır. Bu sosyal yardımlar işsizlik maaşı, kaza sigortası, kira yardımı ve emeklilik maaşı gibi yardımları kapsar.
Almanya’da Kimler Sosyal Yardım Alabilir?
Almanya’da çalışan ve ayda 450 Euro’dan fazla kazanan herkes, Almanya sosyal haklar sisteminin bir parçasıdır. Alman sosyal güvenlik sisteminin bir parçasıysanız, işsizlik sigortası, sağlık sigortası, emeklilik sigortası vb. almaya hak kazanırsınız. Aynı şey öğrenciler ve aile üyeleri için de geçerlidir. Bununla birlikte, Almanya’da sosyal haklar talep edip edemeyeceğiniz, Alman sosyal güvenlik sisteminin ne kadar süredir parçası olduğunuza bağlıdır.
“Sozialversicherung” Nedir?
“Sozialversicherung” veya sosyal güvenlik, farklı sosyal güvenlik fonlarından oluşur. Almanya’da işçi hakları kapsamında çalışansanız ve sosyal güvenlik fonlarına ödeme yapıyorsanız, genellikle aşağıdaki beş yasal sosyal güvenlik fonuna üye olursunuz:
- Yasal sağlık sigortası fonu
- Yasal uzun vadeli bakım sigortası fonu
- Yasal emeklilik sigorta fonu
- Yasal kaza sigortası
- Yasal işsizlik sigortası fonu
“Sozialversicherungsnummer ” Nedir?
“Sozialversicherungsnummer” veya sosyal güvenlik numarası, Alman sosyal güvenlik fonu üyelerine verilen benzersiz bir sayıdır. Almanya’da her çalışan, üzerinde sosyal güvenlik numarası olan bir sosyal güvenlik kartı alır. Almanya’da sosyal güvenlik numaranıza ne zaman ihtiyacınız var?
- Almanya’da kira yardımı nasıl hesaplanır, bilgi almak istiyorsanız
- Diğer sosyal güvenlik fonlarını talep etmek istiyorsanız
- İş yerinizdeki ilk gününüzde
Almanya’da Kimler Sosyal Yardım Talep Edebilir?
Almanya’da çalışan ve ayda 450 Euro’dan fazla kazanan herkes otomatik olarak Almanya’daki sosyal güvenlik sisteminin bir parçasıdır. Bu nedenle, aşağıda listelenen çeşitli sosyal fonlardan (sağlık sigortası, işsizlik ödeneği vb.) yararlanabilirsiniz. Fonlardan nasıl ve ne ölçüde yararlanabileceğiniz, Alman sosyal güvenlik fonlarına ne kadar süredir kayıtlı olduğunuza bağlıdır. Örneğin, işsizlik ve Alman sosyal güvenliğine son iki yılda en az 12 ay boyunca katkıda bulunmuşsanız, Almanya’da kira yardımı kimler alabilir sorusunun cevabı sizi de kapsayacaktır.
Almanya’da kira yardımı almanın şartları arasında Arbeitsamt’e (İş Bulma Kurumu) mümkün olduğunca erken kayıt yaptırmak yer almaktadır. Almanya’da işsizlik ödeneği talep edip edemeyeceğinizi öğrenmek için Arbeitsagentur’un (Federal İstihdam Bürosu) İngilizce versiyonundaki en son güncellemeleri okuyabilirsiniz.
Serbest çalışansanız, otomatik olarak sosyal güvenliğin bir parçası olmazsınız. Bunun yerine serbest çalışanların ve serbest meslek sahiplerinin özel sağlık sigortası, bireysel emeklilik planı vb. vardır. Bununla birlikte, serbest emeklilik için kamu emeklilik fonuna ödeme yapmak da mümkündür. Bazı durumlarda, bunu yapmak bile zorunludur. Örneğin, serbest çevirmen ya da öğretmen olarak çalışıyorsanız. Home office ya da freelance çalışma oranı giderek daha fazla artmaktadır. Bunun Dünya çapında sosyal yardım alma şartlarında değişiklikler oluşturması beklenmektedir. Ancak şu an için Almanya’da işçi hakları 2020 yılında da serbest çalışanlar için yukarıda belirtildiği gibidir.
Almanya’da asgari ücret ve işçi maaşları ile ilgili daha detaylı bilgiyi aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz;
Almanya’da Asgari Ücret Ne Kadar? Almanya’da İşçiler Ne Kadar Maaş Alır?
Almanya’da iş imkanları için aşağıdaki başlıkta belirtilen yazımızı da okumanızı öneririz.
Almanya Göçmenlik Şartları. Almanya’ya İltica Etmek
Almanya’da iş bulabilir miyim? Almanya’da iş imkanları nasıldır?
Almanya’da ne kadar para ile geçinilir? Geçim şartları nasıldır?
Almanya’da ne kadar para ile geçinilebilir? Minimum harcama tutarı nedir? Para biriktirmek mümkün mü? Tüm bunların cevabı için aşağıdaki yazımızı okumanızı öneririz.
Almanya’da geçim şartları nasıldır? Ne kadar para ile geçinilir?