Senet Nedir? Hangi Amaçla ve Ne Şekilde Kullanılır?

Senet, çok sık duyduğumuz ama ne olduğunu tam olarak bilmediğimiz bir kelime. Aslında hayatımızın içinde yaygın olarak yer alıyor. Hukuksal açıdan mali değeri olan bir varlığın ödemesi için düzenlenen bir belge olarak kullanılıyor. Alış ve satış durumunda mal sahibinin alacaklı durumunu resmileştirmek için düzenleniyor. Yani bir alacak ve verecek durumunda düzenleniyor. Ayrıca bu belgenin hukuksal geçerliliği bulunuyor. Güvenirliliği sebebiyle de birçok kişi tarından tercih ediliyor. Ancak, çek ile oldukça benzer olmaları sebebiyle bu iki belgeyi birbirine karıştırabilirsiniz. İkisinin de kullanım alanları birbirlerine benzese de biçimleri ve uygulanma şekilleri farklıdır. Makalemizde detaylı olarak senet nedir konusunu ele alacağız.

Çek Nedir?

Çek adı verilen belge banka müşterisinin talebiyle banka tarafından düzenlenmektedir. Dolduran çekin ödemesi çeki düzenleyen banka tarafından, müşterinin banka hesabından yapılır. Senet ile kıyaslandığında çekin yaptırımı çok daha ciddi ve fazladır. Çekin karşılıksız çıkması ya da çek üzerinde oynanma yapılması gibi durumlarda sorumlular ağır cezalar alabilir. Ayrıca senetten farklı olarak ödemeler banka tarafından işleme alındığı için süreç daha hızlı işler. Senet ise yaptırımı daha az, ancak daha yavaş işleyen bir belgedir.

Senet Nedir?

Kıymetli bir evrak olan senet alacaklı ve verecekli iki borçlu arasında karşılıklı olarak imzalanır. Kişilerin birbirlerine geçmişte borçları olması durumunda senet düzenlemek bir çözüm olabilir. Öte yandan herhangi bir malın alım satımında da alışveriş senetle yapılabilir. Belge üzerinde alacaklı ve borçlu kişi açıkça belirtilir. Bu iki taraf lehtar ve muhatap olarak anılır. Resmi bir belge olması sebebiyle senedin birtakım düzen ve şekil özellikleri mevcuttur. Bu özelliklere dikkat etmeden hazırlanan senetler geçerli sayılmaz. Bu sebeple de hem senedi düzenleyen kişinin hem de alacaklının bu konuya dikkat etmesi önerilir.

Senette Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler

Senet kullanımı kişilere birçok hak sağlar. Bu haklardan biri alacaklılık hakkıdır. Belge, borçlu kişi tarafından düzenlenir ve kendisinin alacaklıya karşı borcunu kabul ettiğini gösterir. Belgenin geçerliliği hakların sadece yurtiçinde değil, uluslararası olarak da korunabilmesini sağladığı için geniş çaplıdır. Senet düzenlendiğinde iki taraf arasında bir borç ilişkisi kurulmuş olur.

Belgeyi düzenlerken imza ve beyan dikkat edilmesi gereken diğer bir husustur. Üzerinde beyan ya da tarafların imzası bulunmayan senetler geçerli olmaz. Eğer borca kefil kişi ya da kişiler varsa bu kişilerin de imzasının senette yer alması zorunludur. Bunların dışında senetler üzerinde zorunlu olarak bulunan alanlar vardır. Bir senedin geçerli olması için poliçe kelimesi senette yazmalıdır. Bu kelime, borçlu kişinin borcunu havale etmesini zorunlu hale getirir. Ek olarak, borcun kaç vade halinde ödeneceği, borcun ödenme yeri ve şekli ve senedin düzenlenme tarihi de doldurulur. Tüm bu alanlar doldurulduktan sonra iki ana taraf ile kefiller imzalarını atar.

Düzenlenmiş Senet Kullanımı

Senet kişisel borç ya da alacak durumunda kullanılabileceği gibi ticari faaliyetlerde de kullanılabilir. Örneğin telefon satışlarında taksitlendirme yasaklandıktan sonra mağazalar senetle satış yapmaya başlamışlardı. Bu şekilde kişiler bir nevi taksitle telefon alma imkanına sahip oluyordu. Benzer şekilde kredi, banka kartı kullanmayan kişiler yüksek meblağlı alışverişlerde mağazaya giderek senetle alma seçeneğinden yararlanabilirler.

Senet yukarıda anlatıldığı şekilde doldurulduktan sonra taraflarca kontrol edilir. Hiçbir sorun yoksa ve tüm kısımlar tamsa borcun alacaklısına teslim edilir. Alacaklı da borcun vade günün de havale edilmesi için beklemeye geçer. Senedin vadesi geldiği zaman senette belirtilmiş olan borcun ödenme yerine gidilip borcun tahsili gerçekleştirilir. Borç ödendikten sonra borçlu senedi teslim alabilir. Borçlu kişi vade süresi dolmasına rağmen borcunu ödemiyorsa alacaklı hukuksal işlemlere başlayabilir. Bu sebeple de senet, alacaklarının haklarını korumak için önemli bir araçtır.

Peki senedin kabul görmesi için gerekli hukuki koşullar nelerdir?

Öncelikle senetlerin geçerli olabilmesi için tarafların isimleri ve TC kimlik numaraları mutlaka senet üzerinde belirtilmelidir. Buna ek olarak;

• Senedin düzenlenme tarihi,
• Tutarı (hem yazıyla hem rakamla)
• Ödeme tarihi,
• Borçlu kişinin imzası,
• Borçlu kişinin adres bilgisi

Mutlaka senet üzerinde belirtilmiş olmalıdır.

Senet üzerinde daha sonradan herhangi bir düzeltme ve karalama yapılmamalıdır.

Tüm bu şartları sağlayan senetler geçerli sayılır ve tarihi gelmiş ise görüldüğünde ödenmesi zorunludur.

Senetler nasıl kullanılır?

Senetler, eğer üzerinde yada arkasında herhangi bir açıklama ve koşul belirtilmemiş ise, sebep aranmaksızın ödenmesi gerekir.

Yani herhangi bir alacaklı, elindeki senet hangi koşul ve şartta düzenlenmiş olursa olsun, bunu mahkemeye sunduğunda ödemesini çok büyük ihtimalle alacağı anlama gelir.

Borçlu kişi eğer senede zorla imza atmamışsa, senedi belirli koşulların gerçekleşmesi dahilinde imzalamamışşa ve senet, yukarıda bahsedilen geçerlilik özelliklerini taşıyor ise borçlu kişi senette yazan borç tutarını ödemekle yükümlüdür.

Eğer borçlu bu durumlardan herhangi birini yaşamışsa, bu durumda senede itiraz edebilir ve senedin iptali için dava açabilir.

Senet hangi amaçla verilmiş olursa olsun, önerimiz; senedin verilme sebebini içeren bir anlaşmanın, alacaklı ve borçlu arasında düzenlenmesi şeklindedir.

Yani siz herhangi bir borca karşılık değil de bir anlaşmaya karşılık senet imzalıyor iseniz bu durumda o anlaşmayı mutlaka senet ile ilişkilendirmenizi öneriyoruz.

Örnek verecek olursak;

Borçlu kişi bir ev alırken borcunun bir kısmı için eğer senet imzalıyor ise, bu borcun, evin teslim edildiğinde ödeneceği, yada hangi şartlar gerçekleşmez ise ödemeyeceğini bu anlaşmada açıkça belirtmesi ve her iki tarafında bu anlaşmaya imza atarak senet ile ilişkilendirmesi en doğru yaklaşımdır.

Aksi taktirde o şartlar gerçekleşmez ise, bu durumda borçlu kişi her türlü, senet üzerindeki tutarı ödemekle yükümlü olduğu için, alamadığı bir hizmetin karşılığını ödemiş olacaktır.

Senetler, hukuki olarak kıymetli evraklardır ve sözleşmeye bağlanmamış bir senet icra mahkemelerine gidildiği taktirde her türlü alacaklıyı haklı çıkarmakta ve borçluya borcun mutlaka ödenmesi yükümlülüğü vermektedir.

Senet Nasıl Düzenlenir?

Aslında senet nedir konusu kadar senet nasıl düzenlenir sorusunun cevabı da önemlidir. Senet hukuksal açıdan geçerliliği olan ciddi bir belge olduğu için senet imzalamak da dikkat edilmesi gereken noktalar barındırır. Örneğin senet yazılırken mutlaka düzenleme tarihinin yazılması gerekir. Bu tarih senedin imzalandığı gün ve tarihten farklı olamaz.

Senet Nasıl Geçerli Olur?

İmzalarken dikkat etmeniz gereken diğer senet özellikleri şöyledir:

• Senet üzerine vade sayısı ve ödeme günü mutlaka yazılmalıdır;
• Senet üzerine ödeme tarihi ile birlikte ödeme miktarı ve para cinsi de muhakkak yazılmalıdır. Birden fazla senet bulunması halinde her biri için bu işlem tekrarlanır. Ödenecek miktar her bir senet için ayrı ayrı olmak üzere #ödenecektutar# şeklinde yazılır.
• Senetlerin sağ üst kısmında yer alan numara alanının doldurulması zorunlu değildir. Ancak senetlerin takibinin kolay olması açısından bu alanı doldurmak daha iyi olacaktır.
• Senet kişiye mi yoksa bir şirkete mi ait? Bunun belirtilmesi gerekmektedir.
• ‘’Mukabilinde… tarihinde’’ alanı senedin ödemesini ne zaman yapılacaksa o tarihin yazılacağı alandır.
• Senet tutarının hem sayı hem de yazıyla belirtilmesi gerekir.
• Senedi ödeyecek kişinin bilgileri senedin sol alt kısmına yazılır.
• Senet için kefil olan kişinin bulunması durumunda onun da bilgileri senedin uygun alanına yazılmalıdır.

Senedin geçerli olabilmesi için yukarıdaki hususların dikkate alınması önemlidir. Senet bu şekilde doldurulduktan sonra borçlunun ve varsa kefilin sağ alt kısma birer imza atması gerekmektedir.

Vadeli Senet Nedir?

Senetler vadesiz ve vadeli olmak üzere iki şekilde kullanılabilir. Borç belli bir ödeme tarihi belirlenerek tek bir seferde tahsil edilebileceği gibi vade vade de ödenebilir. Bu, senet hakkında bilgi edinmek istiyorsanız en temel kurallardan biridir. Vadeli senette her bir vade için ayrı ayrı senet doldurulması ve imzalanması gerekir.

Makalemizde  senet nedir konusunda detaylı bilgiler sunmaya çalıştık. DAha fazla detaylı bilgi için yorum bölümünden sorularınızı bizimle paylaşabilirsiniz.

Konu ile ilgili aşağıdaki başlıklar da ilginizi çekebilir;

Senet nedir? Hangi amaçla ve ne şekilde kullanılmalıdır?

Senet ödenmezse ne olur?

Sorularınız ve görüşleriniz için bize her zaman yorum bölümünden ulaşabilirsiniz.