Finansal Piyasa Türleri Nedir Nelerdir
Finansal Piyasa Türleri
Ekonomi yayını yapan televizyon kanallarında çokça duyduğumuz finansal piyasa türleri kavramına alıştık ama tarif etmeye gelince pek çok kişi bir türlü konuyu toparlayamaz.
Özellikle uyanık gençlerin paran varsa uğraşırsın kardeşim diyerek kestirip attığı finansal piyasa türleri aslında yediden yetmişe herkesin etkilendiği mecralardır. Genel anlamda açıklamaya çalışmak anlaşılmak açısından daha yararlı olacaktır.
Finansal piyasalar kısaca tasarruf fazlası olan arz sahipleri ile borç talep edenlerin arasında para veya fon transferi yapılmasını sağlayan kurumların toplamıdır. Ev gibi gayrimenkuller hariç, menkul kıymetler yani taşınabilir varlıklar bu piyasalarda el değiştirir. Bu el değiştirme tabii ki belli kurallar çerçevesinde ve belli finansal kurum gözetiminde yapılır ki bu kurumlara çok genel anlamda aracı kurum da diyebilirsiniz. Finansal piyasaların özellikleri genel anlamda bunlardır.
Finansal Piyasalar Nasıl Sınıflanır?
Biraz daha konunun ayrıntılarına girdiğinizde karşınıza finansal piyasaların nasıl sınıflandığı konusu çıkar. Yapılan işlemler, alıcı veya satıcı kurum olmasına, kendi yapısının derecesine ve sağladığı fonların vadelerine göre finansal piyasaları gruplayabilirsiniz. Aynı şekilde bu piyasaları para ve sermaye piyasaları olarak da ayırabilirsiniz ama aslında bu bahsedilen son gruplama da vedelendirmeye dayanır. Çok genel olarak vadesi bir yıldan az olan fonlamalar para piyasası, bir yıldan çok olanlar ise sermaye piyasasından gelmiştir ama artık ikisi arasında pek bir fark da kalmamıştır. Para piyasası ile sermaye piyasası arasındaki farklar nelerdir sorusunun cevabı günümüz fonlamalarında keskin bir ayrımı göstermez. Bu yüzden piyasa türlerini belki de ulusal ve uluslararası para birimleri ile çalışanlar şeklinde türlere ayırmak daha işlevsel olabilir.
Finansal Okuma Kavramı da Karşınıza Çıkacak
Konu ile ilgili merakınız arttıkça aynı zamanda finansal piyasalar konusunun organize piyasalar ve tezgah üstü piyasalar şeklinde ayrıldığını da göreceksiniz. Organize olmuş para piyasaları denince tabii ki hemen akla gelen örnek bankalardır. Banka borç talebini fonlayan ve bundan gelir elde eden, biraz kaba olsa da söylemek gerek, paradan para kazanan, tefeci kurumdur. Organize olmuş para (sermaye) kurumlarının diğer örnekleri menkul kıymetler borsalarıdır. Toplu halde çalışan para pazarları şeklinde düşünebilirsiniz. Organize piyasalar sistemli, denetim altında çalışan kurumlardır. Devamlı bir pazar oluştururlar ve talep edenlere kolayca likidite (kısa vadeli borç ödeme gücü) akışı sağlarlar. Tezgah üstü piyasalar ise düzenli bir yapıda değillerdir. Bir zamanlar herkesin dilinde olan forex işlemleri bu piyasa çeşidine örnek gösterilebilir. Yurt dışında bile uluslararası para birimleriyle yapılan ve forex adı ile bilinen parasal işlemler ülkemizde sonuçta bir çeşit kumar gibi görülmeye başlanmıştı. Maksat şansım tutarsa bir anda para kazanabilirim anlayışı olunca mağduru da bollaştı. Sonuçta iki yıl önce forex piyasalarına kısıtlayıcı tedbirler getirilerek düzene sokulma çalışmaları başladı. Şimdi bu piyasalara ancak belirli bir miktar nakit parası olanlar girebiliyor. Forex işlemlerinde paradan başka tahıl veya maden gibi metaları da alıp satabiliyordunuz. Fakat finansal piyasa çeşitleri içinde en sakat işleyen bölüm de bu olmuştu.
Finans piyasaları içinde tabii ki işlemler yapabilirsiniz. Bu durumda ihtiyacınız olan birikim kadar önemli olan finansal okumadır. Bu kavram gerçekten önemlidir ve apayrı bir yazının konusu olmalıdır.
